Iemand met dyslexie beoordelen op zijn schrijfvaardigheden is eigenlijk hetzelfde als een vis beoordelen op hoe goed hij in een boom kan klimmen. Toch is dit wat regelmatig gebeurt op de werkvloer bij mensen bij wie het brein net even anders werkt dan bij de meeste anderen. ADHD, dyslexie, hoogsensitiviteit en autisme, er zijn meer neurodiverse mensen dan je denkt. Als zij niet in de juiste omgeving zitten, is er een flink afbreukrisico. Maar als zij hun sterke kanten kunnen benutten, kunnen zij jouw beste medewerkers zijn. Omdat neurodiversiteit niet zichtbaar is aan de buitenkant, loopt het nogal eens mis.
Ik zie vaker situaties waarin een werkgever denkt: waarom doet die medewerker niet gewoon wat ik vraag, de opdracht is toch duidelijk? Bijvoorbeeld een leidinggevende die vertelt: ik gaf haar een opdracht waar ze vijf weken de tijd voor had. En dan staat ze een dag voor de deadline aan mijn bureau: blijkt dat het nog lang niet klaar is! Of een manager die op de gang wordt aangesproken door een collega met een waslijst aan klachten over het nieuwe rooster. Terwijl ze haar kaken stijf op elkaar hield toen het onderwerp gisteren in de vergadering werd besproken. Allemaal situaties die voor kunnen komen bij neurodiversiteit.
Gevoelens van onzekerheid, frustratie of boosheid
Er zijn veel meer neurodiverse mensen dan we denken en lang niet iedereen heeft een diagnose. Je kunt je voorstellen hoe lastig het is om te moeten functioneren in een omgeving die niet bij je past en taken moet doen die voor jou heel lastig zijn. Als je steeds wordt aangesproken op de dingen die niet goed gaan, leidt dat tot gevoelens van onzekerheid, frustratie of boosheid. Het is eigenlijk net alsof iemand jou als vierkant blokje in een rond gaatje probeert te proppen.
Neurodiverse mensen zijn vaak heel talentvol
Terwijl neurodiverse mensen vaak heel talentvol zijn. Er werd niet voor niets gekscherend gezegd toen de chaos op Schiphol een hoogtepunt had bereikt: stuur gewoon een groep mensen met dyslexie dan is het zo opgelost. Zij zijn veel analytischer, hebben meer visueel ruimtelijk inzicht en zien het grote plaatje doordat zij van jongs af aan in oplossingen hebben moeten denken.
Zo voelen hoogsensitieven de emoties van anderen goed aan, zij kunnen benoemen wat er speelt, zonder dat het is uitgesproken. Daardoor kunnen zij ook slecht omgaan met situaties waarin zaken onder de tafel worden gehouden. Dit kan ten koste gaan van henzelf. Als je naar hen luistert, kun je hen zien als de kanariepiet in de kolenmijn die waarschuwt bij onderhuidse spanningen..
Kijk en luister zonder oordeel
Het is belangrijk om je als leidinggevende te realiseren dat niet iedereen hetzelfde denkt en kan. Als iemand steeds vastloopt of je merkt dat een medewerker keer op keer niet aan jouw verwachtingen kan voldoen. Vraag een zonder oordeel: Waarom werkt het nu niet en wat kunnen we doen zodat jij veel beter tot je recht komt? Werk je misschien graag in een ruimte met anderen of juist niet? Of: ik zie dat je in de vergadering vaak stiller bent, terwijl je daarna met allerlei ideeën komt. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ook jouw mening gehoord wordt?
Creëer een situatie waar iedereen beter van wordt
Als je ervoor kunt zorgen dat iemand goed tot zijn recht komt en wordt aangesproken op zijn of haar talent, creëer je een veel fijnere situatie waar iedereen beter van wordt. Want dat teamlid met een autismespectrumstoornis kan het misschien moeilijk vinden om ter plekke een mening te hebben over iets in de vergadering of empathisch minder krachtig zijn, maar heeft misschien een enorm opmerkingsvermogen en kan zonder afleiding supergoed zijn in het analyseren en bedenken van een nieuwe werkwijze.
En die collega met ADHD heeft dan wellicht moeite met een deadline die verder ligt dan een week, maar is heel daadkrachtig en flexibel waardoor ze een topper is op dat korte project waar iemand echt de schouders onder moet zetten.
Heb jij al eens open en zonder oordeel gesproken over de breinhandleiding van jezelf en je collega's? Over elkaars sterke punten en hoe ieder van jullie het beste tot zijn recht komt? Of wil je onderzoeken in welke omgeving jijzelf het beste tot je recht komt? Ik help je graag verder.
