Als je te maken krijgt met groot verlies, is het soms lastig om de draad weer op te pakken. Hoe krijg je weer grip op je leven? Hoe combineer je rouwen en je werk? Werk kan zorgen voor structuur en afleiding. Maar vluchten in je werk en de rouw wegstoppen heeft een averechts effect. En kan zelfs leiden tot andere problemen, zoals een burn-out.
Rouwverlof van je werk
Van rouwverlof is vaak sprake in de eerste dagen na een overlijden. Maar het verlies en dus je verdriet en rouw zijn daarna niet weg. Rouw komt in stapjes. Net als de golven van de zee; je kunt het niet tegenhouden. Het is ook niet raar als het na een halfjaar pas echt lastig voor je wordt. Aandacht, warmte en genegenheid krijgen zijn dan de sleutelwoorden. Ga naar iemand die rouwt, luister, en nog een keer en nog keer. Blijf erover praten of vraag gewoon hoe gaat het (echt) met iemand gaat. En neem dan de tijd voor het antwoord. Want alleen dan is er ruimte voor een gesprek.
Wat heeft verlies en rouw te maken met een burn-out?
Je wordt echt ontzettend moe van rouwen, van de rouwarbeid (zoals beschreven in mijn vorige blog). Rouw kan een oorzaak zijn van het krijgen van een burn-out; dat komt regelmatig voor. Niet alleen recente rouw, maar ook niet-genomen rouw. Omdat jij had geleerd om niet te mogen huilen, sterk te moeten zijn en andere goedbedoelde reacties. Rouwen en emoties tonen en uiten kosten energie. Zeker een rouw die je niet mag uiten, en dus wegstopt, kost energie. En als je teveel energie verliest, kan een burn-out het gevolg zijn.
Rouwarbeid is een fulltime job. Natuurlijk is er niet altijd ‘evenveel werk te doen’, maar de golven zijn er. Vaak gaan mensen weer snel aan het werk: om bezig te zijn, als afleiding en voor het ritme. Maar het kan zijn dat het te snel is, of dat er op werk niet over gepraat wordt. Dat collega’s niet weten wat ze met jouw verdriet aan moeten. Ook kan het zijn dat je je schaamt voor de rouw, de huilbuien en daardoor de rouw onderdrukt. Het is ook zeker niet verkeerd om aan het werk te gaan. Maar er moet sprake zijn van balans; als werken een vlucht wordt, dan geef je je verdriet geen ruimte.
Rouw en (weer) naar je werk gaan
Een leidinggevende kan in geval van een werknemer in rouw, het beste helpen door veiligheid te bieden. Ruimte geven om te rouwen. Erop vertrouwen dat de werknemer aangeeft wat hij/zij nodig heeft. Begeleid de persoon in kwestie die weer door het eerst naar zijn werk komt. Geef hem de ruimte minder productief te zijn, zich af te zonderen alleen of samen met een collega gedurende de dag of tijdens een pauze. Geef deze ruimte en veiligheid niet alleen de eerste werkdag. Ook als je het moeilijk vindt wat je wel en juist niet moet zeggen, praat erover. Krijg je op deze manier voldoende inzicht in hoe het echt gaat? Ik geef je een aantal praktische tips die je kunt gebruiken om het gesprek aan te gaan:
· Hoe ben je de afgelopen dag/tijd doorgekomen, wil je daarover vertellen?
· Kun je aangeven wat je nodig hebt?
· Waarmee kan ik het makkelijker voor je maken om je werk te kunnen doen?
Maar het belangrijkste is het geven van aandacht, warmte en genegenheid. Stap op de persoon af en luister. Rouwen kun je namelijk niet alleen. Niet alleen vlak na het verlies maar ook verder in de tijd. Geef aandacht op bijvoorbeeld de (volgende) sterfdag en verjaardag.
Gevoel van verdriet en verlies na reorganisatie
Als je verdriet hebt door een reorganisatie of als collega’s onvrijwillig moeten vertrekken. Is er dan aandacht voor deze vertrekkende collega’s? Maar ook, wat doet het met de collega’s die achterblijven, voor hen is het ook niet meer hetzelfde. Alle partijen kunnen gevoelens van verdriet en verlies hebben. En daarbij komt ook nog dat de mensen die hun baan behouden met de vraag zitten: “waarom mocht ik wel blijven?”
Omgaan met verlies, in welke vorm dan ook, kan veel van je vragen. Wil je daarover met een expert praten en het verlies behapbaar maken? Ik kan je helpen.
