Ben jij goed zoals je bent, of vind jij zelf eigenlijk van niet?

14 april 2025

Iedereen wordt gevormd door zijn omgeving en rolmodellen. Dit heeft invloed op hoe jij in het leven staat, op je eigen waarde, je zelfvertrouwen en zelfbeeld. Dit maakt je tot wie je bent.
Je ouders met hun normen en waarden en wat zij zichzelf gunnen zijn van invloed op hoe jij jezelf ziet en op jouw rol nu (ook als je daar rationeel anders in staat). Maar naast je hechting, de rolmodellen uit je omgeving hebben ook pesters en partnerrelaties invloed op hoe jij jezelf ziet. Dit alles heeft je gevormd.

Hoe komt het dat vrouwen vaker onzeker zijn en minder zelfvertrouwen hebben? Zij krijgen een andere opvoeding en over het algemeen heersen er andere verwachtingen. Zij moeten lief, aardig en bescheiden zijn. Jongens worden bestempeld als stoer en dat maakt dat zij zichzelf sneller overschatten. Maar ook hormonen hebben invloed op de neiging om jezelf te onderschatten, dat komt door testosteron.

Onze neiging om aan verwachtingen te ‘moeten’ voldoen komt deels voort uit boodschappen die in de samenleving, onze omgeving, geldend zijn. Vanuit alle verwachtingen en ambities leggen we de lat hoog voor onszelf. We houden diverse ballen in de lucht en racen maar door. We willen perfect en succesvol zijn.

“Als succes je eigen verdienste is, is falen dat ook”

Wanneer je (als kind of later) vaak hoort dat iets je vast niet gaat lukken, dan ga je dat geloven en lijkt het alsof dit uit jezelf komt. Als lief zijn de enige manier is waarop je aandacht krijgt (en je dus veiligheid voelt), dan is dat een coping die ja als vanzelf overneemt. De kans op een innerlijke criticus of afwijzingsgevoeligheid kan zomaar ontstaan. (lees ook: Rejection sensitivity)

Vanuit alle stukjes die jou vormen ontstaan helpende of beperkende innerlijke persoonlijkheden. Zij vormen je tot wie je bent. Bij deze subpersonen kun je denken aan: de pleaser, de pusher, de rationele denker, de innerlijke criticus, de raadgever, de aanklager, het innerlijke kind, de controleur, de zorgeloze, de perfectionist, de levensgenieter en nog veel meer. Jouw lijf is een bus vol met persoonlijkheden, jij (de manager) zit aan het stuur en de personen in de bus bepalen in welke richting je rijdt. Wanneer je sterk bent kun je ook bedenken dat je iemand wel hoort, maar dat je er niet naar hoeft te luisteren. Maar vaak zijn we ‘geprogrammeerd’ vanuit ons verleden.

Waar zorgen jouw ikken voor?

Als jij gedurende de dag naar al jouw stemmen luistert, wat zeggen ze dan? Zijn ze lief, compassievol en steunend? Of zijn ze kritisch of zelfs kleinerend?
Zijn er ikken die je vroeger van dienst waren en die je nu in de weg zitten?
Zijn er ook ikken die er vroeger wel waren en nu niet meer?

Kijk naar de 2 primaire ikken die er veel zijn in je leven.

sinds wanneer maken ze deel uit van je leven?
zijn ze op een specifiek moment in je leven gekomen en waarom zijn ze er?
welk voordeel heeft hun aanwezigheid?
waarvoor proberen ze je te behoeden?

Wanneer je je ikken onderdrukt, dan is dat als een bal die je onder water houdt, dat kost kracht, en de bal kan ook keihard omhoog springen.
Hoe kun je dan met een innerlijke stem omgaan. De stem geeft je raad, advies, maar je hoeft er niet naar te luisteren. Jij hebt de keuze! Jij zit aan het stuur!

Innerlijke criticus

De meest bekende innerlijke persoonlijkheid is de innerlijke criticus. Een niet zo’n aardige stem in jezelf die je telkens kleineert, onzeker maakt. Een innerlijke commentaarstem die je voortdurend wijst op wat je verkeerd doet.
Deze innerlijke criticus vergelijkt je met andere mensen en geeft jou commentaar dat die ander mooier, slimmer, aardiger, slanker, authentieker of creatiever is dan jij. Je innerlijke criticus voorziet jou continue van commentaar. Hij is er altijd!
Maar de innerlijke criticus levert je ook iets positiefs op. Zonder zelfkritiek zou je nooit over jezelf nadenken en je afvragen of dingen beter of anders kunnen. Maar … je innerlijke criticus heeft er wel een handje van om permanent te overdrijven. Je innerlijke criticus neemt zijn taak serieus en is nooit, maar dan ook nooit tevreden over jou.

Tijd om te onderzoeken en vragen aan je innerlijke criticus te stellen:

Kun jij benoemen wat de innerlijke criticus gedurende de dag tegen je zegt?
Noteer zoveel mogelijk items en standaard “gedachten” die in je opkomen op post-its.
Hoe denkt jouw innerlijke criticus over jouw uiterlijk, over wat je eet en drinkt, over hoe je met je ouders omgaat, waar je je geld aan uitgeeft, over je werk en professionaliteit etc
Op welke terreinen is hij het meeste actief bij jou?
Wat is de onderliggende zorg van je innerlijke criticus? Waar is hij bang voor?
Wat heb je van huis uit meegekregen over hoe het hoort en aan welke regels je moet voldoen?
Hoe is deze innerlijke criticus ontwikkeld?
Wat brengt de innerlijke criticus jou nog? Wil je nog wel naar die stem in jou luisteren?

“Iedereen accepteert me zoals ik ben. Nu ik nog” (Loesje)

Innerlijke raadgever

De tegenpool van de innerlijke criticus is de innerlijke raadgever. Deze zorgt voor zelfliefde. Daarbij is sprake van acceptatie van jezelf, mildheid, compassie en relativeringsvermogen.
Ken je deze stem in jezelf ook?
Of ken je deze, zoals bij veel mensen die ik in mijn praktijk spreekt, met name richting anderen?

Vaak ben je richting jezelf veel kritischer dan tegen anderen.

Stel je voor dat het lijstje dat je net gemaakt hebt, niet van jou is maar van een goede vriend. Hoe zou je dan over hem of haar oordelen? Hou je nog net zo veel van deze vriend? Vast wel. Dus waarom zou je er dan bij jezelf zo mee zitten?

Kijk nog eens naar je eigen lijstje en schrijf achter ieder kritiekpunt “en dat mag”.
Dus bijvoorbeeld:

Ik heb vetrolletjes op mijn heupen, en dat mag.
Ik praat te veel en dat mag.
Ik heb last van mijn innerlijke criticus en dat mag.

Je innerlijke persoonlijkheden herkennen is één, de (voor dat moment) juiste persoonlijkheid aan het stuur laten is een ander. Ik kan je helpen inzicht te verkrijgen en je bewuster te zijn van de situatie.